Inhoud van deze pagina

1. De geografische naam IJpelaar
2. Het adellijke geslacht Van Ypelaer
3. De familiewapens van de Van Ypelaer’s
4. De ’s-Hertogenbosche poorters Vanden Yve(n)laer
5. De familie(s) IJpelaar
6. IJpelaan wordt IJpelaar
7. Draaijer wordt IJpelaar
8. Verklaring van de naam IJpelaar
9. Van der Ypelaer
10. Aanvullingen
11. Fragmenten Eijpelaar
12. Fragmenten Eijpelaer
13. Fragmenten IJpelaer
14. Fragment Ypelaer
15. Fragment Ypelaar
    Noten

1. De geografische naam IJpelaar

Ten oosten van Breda, richting Bavel, vinden we het buurtschap IJpelaar. Oorspronkelijk maakte het deel uit van de Heerlijkheid Bavel. Momenteel valt het deels onder de gemeente Nieuw Ginneken, deels onder Breda. Op de Kaart van Ginneken (zie rechterscherm) met Bavel en IJpelaar (1) zijn de Groote en de Kleine IJpelaar goed te zien.

Pal ten noorden daarvan bevindt zich de IJpelaarstraat. In het Zuid-Oosten van Breda, aan de gemeentegrens met Nieuw Ginneken, bestaat de nieuwe wijk IJpelaar met daarin de Groot IJpelaardreef, een tennispark IJpelaar en een bejaardencentrum De IJpelaar. De snelweg langs Breda richting Antwerpen gaat onder een viaduct door dat eveneens IJpelaar is genoemd. Iets verder naar het oosten, in het Noorden van Tilburg vinden we bovendien de IJpelareweg langs de Gorichemse Baan (2). De naam wordt tegenwoordig altijd met een lange ij geschreven en ook als ij/ei uitgesproken.

Aldaar bevond zich van 1646 tot na 1789, het jaar waarin er een afbeelding van werd gemaakt, een kasteeltje, of liever landhuis. Later waren daar een klooster Nieuw IJpelaar en een klein-seminarie met dezelfde naam gevestigd, momenteel Hogeschool en Kunstacademie.

Ypelaer, als geografische aanduiding, wordt voor het eerst vermeld in een oorkonde uit 1280 en is chronologisch voorafgegaan aan de familienaam. Op 13 mei van dat jaar schonken Arnoud van Leuven en Isabella van Breda de gronden buiten de stadswallen van Breda tussen Emmerberg en den Ypenlaer in gemeenschappelijk gebruik aan de poorters van Breda; daarvoor zou het hebben toebehoord aan Godevaerts van den Unen. Rond 1330 zou het zijn toegekomen aan de familie Van Ulvenhout (3).

2. Het adellijke geslacht Van Ypelaer

De IJpelaar zou in bezit zijn geweest van de Heren van Ypelaer :

« In het midden van de 17e eeuw verleenden de katholieke heren van den Ypelaar schuilplaats aan de paters Jezuïeten om vandaar de katholieken van Bavel en Ginneken te bedienen. In 1646 werd voor dit doel een huis gekocht door jhr. Sebastiaan van Ypelaar, die gehuwd was met Emerentiane Sandelin. » (4)

Deze familie Van Ypelaer wordt al vermeld in 1343, wanneer Jan van Ypelaer de Hoeve te Galder, een gehucht ten zuiden van Breda, behorende aan zijn vader Peter van Ypelaer, in erfpacht uitgeeft. Waarschijnlijk ging het hier om een naamsverandering van de familie Van Ulvenhout die eenzelfde wapen voerde (5).

De stamvader zou dan Segebertus van Ulvenhout zijn die vermeld wordt in 1297 en die twee zoons had : Jan en Peter. Jan had weer twee zoons, Peter en Segebert, terwijl Peter de vader was van Jan, Peter en Sebertus. De Segebert, zoon van Jan, is dan weer de vader van een Jan.

Volgen we de leen van het goed IJpelaar, dan vinden we : Peter van Ulvenhout, zoon van Zebert, krijgt het goed Ypelaar in leen vóór 1333, hij was gehuwd met Katherina, uxor Petri Zeberti de Ulvenhout. Hun drie kinderen voeren zowel de naam als het wapen van Ypelaer :

1. Jan van Ypelaer, genoemd in 1343 en 1378, trouwt in 1359 Oeda, een nicht van Aleyd van Putten, vrouwe van Strijen; Jan is mogelijk de vader van :
1. Peter van Ypelaer Jansz. trouwt in 1386 Geertrude en is via haar beleend met een goed in Emmichhoven, hij wordt opgevolgd door hun zoon Jan van Ypelaer;
2. Peter van Ypelaer, genoemd in 1347 (6), in 1359 voor het leven benoemd tot schout van Sinte Gheerdenberghe (= Geertruidenberg boven Breda); akte afgegeven te Goed door Hertog Aelbrecht van Beyeren, in 1404 wordt dat ambt bevestigd voor Pieter Pietersz. van Ypelaer; mogelijk is Peter de vader van :
1. Hubrecht van Ypelaer Petersz. te Breda genoemd in 1355, mogelijk dezelfde als Hubrecht van Ypelaer, die Hillegont trouwt; hun zoon is Peter van Ypelaer, die mogelijk overlijdt in 1438 en die een dochter Hillegont van Ypelaer heeft, welke met Hugeman van de Water (Hugomanni de Aqua) trouwt en in 1480 overlijdt; een Hubrecht van Ypelaer wordt ook genoemd in 1400 als rector van het altaar van St. Peter te Bavel; Peter van Ypelaer, student te Keulen, wordt in 1405 eveneens genoemd als rector van dat altaar;
3. Zebrecht van Ypelaer te Breda vermeld in 1352 en 1364, trouwt Mabelia die Rover, dochter van Emond die Rover; dochter van Zebrecht en Mabelia is :
1. Catharina van Ypelaer, zij trouwt de Heer Adam van Berchem, ridder.

20 december 1389 schonk de Heer van Breda de leen van het goed IJpelaar aan Jan van den Campe via welke het overgaat naar de familie Van Nispen.

Van de familie Van Ypelaer, die dan tot 1646 geen aanwijsbare band meer met het goed heeft, vinden we tevens, min of meer chronologisch (7) :

• Robbrecht van Ypelaer wordt genoemd in 1366;
• Jan en Claes van Ypelaer worden vermeld in 1383;
• Geertruy Huybrechts van Ypelaer, vermeld te Breda in 1402 en 1408, trouwt Henric den Smit van Corvele;
• Jan Huybrechtsz. van Ypelaer is schepen te Breda sinds 1418;
• Jan van Ypelaer is van 1400 tot 1427 rector van het altaar van St. Marie te Bavel;
• Joffr. Katelina van Ypelaer, genoemd in 1439, is weduwe van Peter van Hambroeck en nicht van Jan van Ypelaer;
• Jan van Ypelaer trouwt Goeste Godevaerts Henricxzoonsdr., en wordt genoemd in Oosterhout in 1452;
• Juffr. Oda van Ypelaer Petersdr., in 1468 weduwe van Jhr. Jan van Roede;
• Jan van Ypelaer trouwt 1477 Heilsoete van Bruheze Jansdr., hun kinderen zijn Cornelis, Jan en Avesoete;
• Peter van Ypelaer is vader van de priester Heer Frans van Ypelaer en van Jan van Ypelaer, deze laatste heeft een zoon Cornelis van Ypelaer, in 1553 schepen te Breda;
• Anneken van Ipelaer, non in het klooster Nazareth te Waalwijk, overleden 23 april 1569;

Vanaf het midden van de vijftiende eeuw ontstaat meer duidelijkheid over de familiebetrekkingen, zie het overzicht rechts. De adellijkheid van deze familie is betrekkelijk; het is eerder een familie van schepenen en rentmeesters te Heusden en Sint-Truiden; plaatsnamen die moeten worden opgevat als Heusden en Geertruidenberg in de onmiddellijke omgeving van Breda, en niet als Heusden en St. Truyden die achtereenvolgens 70 en 86 kilometer zuidoostelijker liggen, maar waarmee wel degelijk een historische band bestaat. In 1646 wordt de band van de familie met de IJpelaar hersteld, het betreft hier echter enkel een huis, en niet de leen of het buurtschap :

« Sebastiaen van Ypelaer was evenals zijn vader rentmeester der abdij van St. Truyen geweest. Nadat hij het goed de Ypelaar bij Breda had gekocht, waar hij in 1646 een kasteeltje deed bouwen, noemde hij zich Heer van Ypelaer. » (8)

Sebastiaen, gehuwd met Emerantia Sandelyn, woont er twintig jaar en noemt zich dan Heer van Ypelaer :

« In 1646 kochten zij het huis IJpelaer, bouwden het op en woonden er; na 1666 tot groote schulden maken vervallen, werd hij onder curateele van zijnen zwager Jan van Gilse gesteld en 16 juni werd de IJpelaer verkocht […] ». (9)

Het huis wordt overgenomen door Thomas Walraven van Arkel (naar wie Sebastiaen een zoon noemde), en die zich ook onder andere Heer van Ypelaer plagt te noemen. De rol van Jezuietenbeschermers is betrekkelijk : alleen van Hillegonda van Ypelaer wordt vermeld dat ze in 1657 aan een Jezuiet gelegenheid zou hebben geboden om in het geheim godsdienstoefeningen te houden, maar dan in Heusden (10).

Een zoon van Sebastiaen verwerft via het huwelijk van zijn tante Adriana van Ypelaer (de echtgenote van Sebastiaen’s curator Jan van Gilse) waarschijnlijk in 1684 de Waalse titel Heer van Villers, Lens, St. Servais en Lens à Croix, een titel die in 1729 alweer wordt verkocht door kleinzoon Johan Sebastiaen van Ypelaer (11). Die handel in titels was oplichterij: wat in leen was verkregen kon niet worden verkocht.

Economische motieven – liever een onzeker bestaan in het bloeiende Noorden dan een titel zonder veel inkomsten in het uitgeplunderde Zuiden – zullen daarin waarschijnlijk een grotere rol hebben gespeeld dan adeldom of geloofsijver, hoewel van deze laatste twee geen afstand werd gedaan :

« Na 1678 hebben de van Ypelaer’s doorgaans te Boxmeer gewoond tot hun uitsterven […]. Men bedenke, dat Boxmeer als domein van de souvereine Heeren van Bergh eene vrijplaats was, waar de placcaten der Staaten geen uitwerking hadden en de bewoners vrijwaarden voor de gereformeerde inquisitie » (12).

Met Mechtildis van Ypelaer, die in 1753 het goed Berendrecht verkoopt en kinderen nalaat uit haar beide huwelijken, sterft het geslacht (in mannelijke lijn, naar toenmalige begrippen) in 1828 uit (13).

3. De familiewapens van de Van Ypelaer’s

De Van Ypelaer’s voerden een als volgt omschreven wapen :

« in zilver in St. Andrieskruis van keel […], vergezeld boven en aan weerzijden telkens van drie, en beneden van vier hermelijnstaartjes van sabel […]. Het door de familie gevoerde helmteken was een hondekop en hals van keel, met spitse ooren, tusschen twee schijnlinksgeplaatste schrobagen in natuurlijke kleur. » (14)

Een kortere beschrijving :

« In hermelijn een rood St. Andrieskruis » (15).

Er bestaan varianten met een wassenaar (wassende maan) en met een ster op het St. Andrieskruis (of schuinkruis), soms ook nog met een barensteel (16).

V.H. Rolland geeft nog het volgende commentaar :

« *YPELAER. – Anvers, Amsterdam.
Les armes primitives de cette famille paraissent être seulement:
D’hermine, au sautoir de gueules.
(Sceaux de 1514-1559)
Celles données par Rietstap en étant un brisure, ainsi que celle de:
Jean Y. dit le bâtard de Nypelaer 1374 : le autoir brisé en chef d’un lambel.
Jean Y., 1378 : le sautoir chargé en cœur d’un étoile (5) et le lambel brochant en chef.
(De Raadt). » (17)

Vrij vertaald: Ypelaer. Antwerpen, Amsterdam. De oorspronkelijke wapens van deze familie blijken enkel te bestaan uit : een schuinkruis in keel [= rood] op hermelijn (zegels uit 1514-1559); de door Rietstap gegeven wapens vormen een breuk [verandering van blazoen van jongere zonen], net als die van : Jan van Ypelaer, bijgenaamd de bastaard van Nypelaer in 1374, het schuinkruis is bovenaan gebroken door een barensteel; en van Jan van Ypelaer, 1378, het schuinkruis in het midden beladen met een vijfpuntige ster en boven een dekkende barensteel.

Pastoor Juten (zie boven) geeft de volgende beschrijving :

« Een zegel met dit wapen hing Zebrecht van Ypelaer aan een akte van 1364; op het hart van het kruis staat een zespuntige ster en in het hoofd van het veld een barensteel. Deze laatste figuur werd, naar algemeen wordt aangenomen, zeer dikwijls door den oudsten zoon op het vaderlijk wapenschild aangebracht ».

Voor de periode na 1559 zijn er blijkbaar geen voorbeelden van deze wapens meer gevonden.

4. De ’s-Hertogenbosche poorters Vanden Yve(n)laer

Omdat het mogelijk is dat de naam Ypelaer een oudere vorm Yvelaer (zie verderop) gekend heeft, worden hier enkele gegevens over de poorters Vanden Yvelaer uit ’s-Hertogenbosch opgesomd (18) :

• Jan Lemmenssoen vanden Yvenlaer, poorter, wordt genoemd in 1407;
• Henrick Barnierss. vanden Yvelaer en Jan Barnier, poorters, worden genoemd in 1416;
• Rutgher zoon van Laureyns vanden Yvelaer, genoemd in 1416, is geboren poorter en gedoopt in de doopvont der stad;
• Rutger vanden Yvelaer, poorter, verklaart in 1416 dat Jacop zoon van Laureyns vanden Yvelaer geboren poorter is;
• Jan en Peter, zonen van Peter vanden Yevelaer, en Rutger vanden Yvenlaer, poorters, verklaren in 1416, dat Jan, zoon van wijlen Leureyns vanden Yvelaer, een geboren poorter is (19).
• Peter vanden Yvelaer, poorter, wordt genoemd in 1423;
• Laureyns Jacopss. vanden Yvelaer, wordt genoemd in 1423;

5. De familie(s) IJpelaar

De naam van het buurtschap IJpelaar leeft voort in de familienaam (Y/IJ)pelaar (20). Die namen hebben waarschijnlijk niets te maken met de ‘Heren’ Van Ypelaer, ook al is verondersteld dat in de achttiende eeuw het ‘Van’ geleidelijk verdwenen zou zijn :

« In de achttiende eeuw blijkt de naam IJpelaar te zijn geworden (dus zonder voorzetsel, evenals b.v. de naam Onderwater, aanvankelijk Van Onderwater) » (21).

De naam betreft een geografische aanduiding van herkomst die werd meegenomen naar andere plaatsen. Enkele genealogie-fragmenten van familie IJpelaar zijn gepubliceerd (22). Het zal om meerdere families gaan. Een paar vroege vermeldingen :

• Rombout van Dalem trouwt 1609 Amelia Ypelaer van Geertruidenberg;
• Frans Pietersz. Ipelaer trouwt te ’s-Gravenhage 1640 Agneta Ammericx de Slechte uit Keizersweert, hun zoon Pieter wordt 1646 gedoopt in de Groote Kerk, doopgetuige is Aaltje Coldermans; een dochter Alida wordt in 1656 gedoopt;
• Daniel Jansz. Ypelaer uit Amsterdam trouwt te Delft 1634 Amelia Jacobsdr. de Berg;
• Gabriel Jansz. Ypelaer uit Amsterdam trouwt te Delft 1635 Elisabeth Ariens. « His [Sylvius] works in neuroanatomy were published in the disputation De spirituum animalium in cerebro, cerebelloque confectione, per nervos distributione, atque usu vario, defended by the student Gabriel Ypelaer under Sylvius’s supervision in 1660. » (23).; uit zijn nalatenschap zijn enige schilderijen verkocht, waaronder een van de Haarlemse van Antwerpen afkomstige Pieter Claesz, zie The Getty, zoeken ergens onder de Provenance index, lastig te vinden of naar te verwijzen (aanvulling 13 januari 2017, met dank aan André Dekker).
• Cornelis Schravesande, med. doctor, trouwt te Delft in de Waalse kerk 1658 Sara Ipelaer uit Delft;
• Willem Jansonius Ypelaer, geboren in Leiden 1630, in 1658 pastoor te Zoeterwoude; omhelst de leer van Calvijn en gaat naar Rotterdam, hij overlijdt in 1703; zijn portret hangt of hing in de pastorie van Zoeterwoude (24);
  « Willem Jansonius Ypelaer (Ypelaen, Ypelaen, Ypelaan) geboren te Leiden) omtrent 1630, werd priester, en was de laatste die als kapelaan den strijdlustigen Vermeulen in de priesterlijke bediening te Soeterwoude ter zijde stond. » (25).
• Catharina Fransen (van ?) Epelaer laat te ’s-Gravenhage haar kinderen Angenieta ( 1688) en Frans van Groothuysen ( 1691) dopen;
• Casper IJpelaar, gehuwd met Adriana Martina de Mourik, die in 1705 en 1707 twee kinderen te Amsterdam laten dopen;
• Cornelis Ypelaar, jongman uit Engelant, woont te ’s-Gravenhage, trouwt 1717 in de Hoogduitse kerk Johanna van Woestenhoven; hij overlijdt in 1720; waarschijnlijk is hij dezelfde als Cornelis Ignatius Ypelaar, die in 1717 ontslag uit de schutterij vraagt en krijgt;
• Martinus, zoon van Adrianus Ipelaer en Mechtildis Cremers, wordt in 1744 te ’s-Gravenhage gedoopt, doopgetuigen zijn Joannes Florus en Maria Ipelaer;
• Jan Ypelaar en Margaretha Nessingh laten in 1794 hun tweeling Anna Maria en Jan in de Oude Kerk te Amsterdam dopen door dominee Coerman; Anna Maria overlijdt in 1824 als echtgenote van G. van Tijen;
• Abraham Ypelaar, geboren te Amsterdam in 1736, zoon van Jacobus Ypelaer, schipper of kapitein van de Oost-Indische Compagnie, en Alida van Rijschoten, is meesterdiamantslijper, maar wordt beroemd als preparateur van insekten voor de microscoop, hij overlijdt in 1811 (26);
• De familie IJpelaar in Brabant : de oudste voorvaderen in Oosterhout en Dongen, waarna ze uitwaaieren naar Willemstad, Loon op Zand, van daaruit naar Rotterdam, terug naar Dongen, naar Waspik, Waalwijk, Drunen, Tilburg, Ooltgensplaat, Kerkrade, Den Haag, zie : Website IJpelaar (opent in een nieuw venster, verdwenen of verplaatst). Een grote familie begint rond 1600 met Jan Anthonis IJpelaer en Maria Anthonis Dierken.

6. IJpelaan wordt IJpelaar

De naamsverwarring tussen IJpelaan en IJpelaar blijkt daar uit, dat Reijer IJpelaan / Boter (zie gezin V.15) in Zaandam IJpelaar wordt genoemd, en die spelling zou gehandhaafd blijven bij zijn nazaten.

7. Draaijer wordt IJpelaar

Nog ingewikkelder wordt het als de familie Suck, via Draaijer zich in het begin van de negentiende eeuw IJpelaar begint te noemen (zie Kwartierstaat IJpelaar van Ad IJpelaar, 2001, verdwenen of verplaatst).

8. Verklaring van de naam IJpelaar

Het laatste deel van de geografische naam IJpelaar is het voornamelijk Zuid-Nederlandse woord laar, dat « open plaats (in een bos) », « onbebouwde grond », « gemene weide », « open plein in een dorp » zou betekenen. Het eerste deel van de naam IJpelaar kan worden afgeleid van ijp (=iep), verwant aan ijf, in de betekenis van taxus (niet olm). Iepelaar is overigens ook een vol synoniem van iepeboom, naar analogie van hazelaar, perelaar en rozelaar.

Onder de namen met de uitgang -laar oppert A. Huizinga daarentegen een Friese mansnaam :

« IJpelaar (msn. IJpe) »; en: « Eijpelaar (msn. Ype) ». (27).

Nederlandse plaatsnamen (Van Berkel en Samplonius) geeft :

« IJpelaar [gem[eente]. : Breda, NB] 1280 Ypenlaer; 1299 Ipelaer; 1346 Ypellaer; een laar is oorspronkelijk ‘een intensief benut bos’, maar ontwikkelt zich in Brabant en Vlaanderen ook tot ‘gemeenschappelijk gebruikte grond’ (zie Laar). In het eerste deel schuilt de boomnaam iep. » (28).

En het Woordenboek der Noord- en Zuidnederlandse plaatsnamen (De Vries, 1960) :

« IJpelaar N[ederland]-N[oord]B[rabant], bestaat uit de woorden iep en laar. » (29).

Zie verder : Verklaring van de namen; voor persoonsnamen in geografische namen, zie : Naamkunde.

9. Van der Ypelaer

Tenslotte vinden we de naam Van der Ypelaer voor een later bezitter van het huis :

« COURT VAN DEN YPELAER (Isaac François del), 5 Februari 1758 geboren te Amsterdam als zoon van Mr. Abraham, heer van Krimpen a/d. Lek, schepen en raad van Amsterdam en gedeputeerde ter Staten van Holland, en Anna van Barnevelt; overl. 3 Juli 1795 te Ginneken. Hij koos de militaire loopbaan. Op 19-jarigen leeftijd werd hij vendrig in het regiment van Hertell. In 1779 ging hij over naar de Hollandsche garde te voet en werd 23 Mei 1782 kapitein met den titulairen rang van luitenant-kolonel. Reeds op 26-jarigen leeftijd, in 1784, gaf hij de militaire carrière op en vestigde zich voor een wijl te Leiden, waar hij commandant werd der gewapende Burgerwacht. Van een nogal veranderlijke natuur, vestigde hij zich spoedig daarna op het door hem in 1782 aangekochte huis ‘den Ypelaer’ te Ginneken. Hij legde zich aldaar toe op landbouw en houtkweekerij. Nog vóór een paar jaren stonden er bij de oude school te Teteringen twee meer dan honderdjarige kastanjeboomen, die uit zijn kweekerij waren aangekocht. Hij werd 1795 thesaurier en officier municipaal van Ginneken en Bavel, en gaf zich veel moeite op de bekende vergadering te Tilburg om een vertegenwoordiging voor Staats-Brabant in de Staten-Generaal te verkrijgen.
Hij legde zich ook toe op de teekenkunst en het titelblad van een werk van zijn grootvader, van Barnevelt van Noordeloos, de in 1773 door Ploos van Amstel te Amsterdam uitgegeven Rivierkundige waarnemingen, heeft een aardige ets van hem, voluit met zijn naam onderteekend. Hij werd ongelukkig, op den 3den Juli 1795, toen hij zich in het donker te voet van Ginneken naar zijn huis begaf, het slachtoffer van een moordaanslag. De misdadigers werden niet gevonden en het motief van deze misdaad is steeds een raadsel gebleven. De Leydsche Courant van 8 Juli 1795 geeft een waardeerend en uitgebreid levensbericht.
Hij was den 28sten Januari 1782 te Vaals gehuwd met Caroline Hélène Christine de Clermont van Vaelsbroeck; hij liet geen nakomelingen na. Zijn weduwe hertrouwde in 1797 met George August baron von Kinckel, beiersch generaal en gouverneur van Düsseldorf, broeder van den in onze geschiedenis welbekenden zeeofficier en diplomaat Heinrich August.
Een fraai pastelportret van hem als kind, door Sarah Troost, berust bij de familie, evenals een miniatuur van zijn echtgenoot.
W. del Court » (30)

10. Aanvullingen

« Repertorium Sticht, Gelderland enz. (nr. 256)
f. 458 Den Middelsten Camp houdende drie mergen lants uijte twintig mergen, liggende in Polsbroucx kinder campe [in noot : Dit leengoed lag blijkbaar onder het dorp Hedikhuizen (zie Br. Leeuw, jrg. 11, blz. 1].
Verlijd Joost Ypelaer Pieterssoon bij dode van joncvrouw Wilhelmina Jans dochter van Heuckelum sijne moeder 1576
Verlijd Jan Ypelaer Pieterssoon bij dode van Joost Ypelaer voorschr. sijn vader
Verlijd Jan Ypelaer Joosten soon, bij dode van Joost Ypelaer Pieterssoon, den 24 aug. 1593 » (31)

« Hic jacet
nobilis reverenda domina domina Maria Van Ypelaer
abbatissa et domina temporalis
de Milen per annos 13; quæ obiit anno domini 1678.
Ætatis suæ 65.
Cujus animam vestris precibus
et sacris commendamus.
Requiescat in pace. » (32)

11. Fragmenten Eijpelaar (33)

Kinderen van Judocus/Josse Mutzers/Mutzers en Petronella/Petronille Eijpelaar :

1. Jean Mutzers, geboren Loon op Zand, 4 oktober 1783, zoon van Josse Mutzers en Petronille Eijpelaar, trouwt Waspik, 10 juni 1812 Anne Marie Snellis, geboren onbekend, 13 februari 1791, dochter van Constanten Snellis en Anne Verschure.
2. Jan Mutzers, geboren Loon op Zand, 4 december 1785, zoon van Judocus Mutzers en Petronella Eijpelaar, trouwt Loon op Zand, 21 februari 1820 Johanna Catharina Weijnen, geboren Uden, 24 april 1792, dochter van Henrici Weijnen en Sara Matak; trouwakte bevat meer informatie.
3. Anna Maria Mutsers, geboren Loon op Zand, 5 april 1788, dochter van Judocus Mutsers en Petronella Eijpelaar, trouwt Loon op Zand, 11 juni 1812 Thomas van Vught, geboren Loon op Zand, 04 oktober 1787zoon van Hendrik van Vught en Johanna Brands.

Kinderen van Jan Eijpelaar en Johanna van Vugt :

1. Pieter Eijpelaar, geboren Loon op Zand, 16 maart 1783, zoon van Jan Eijpelaar en Johanna van Vugt, trouwt Loon op Zand, 10 oktober 1814 Maria van Leeuwen, geboren Loon op Zand, 27 december 1777, dochter van Jan van Leeuwen en Anna Wagemakers; trouwakte bevat meer informatie.
2. Petrus Eijpelaar, geboren Loon op Zand, 16 maart 1783, zoon van Johannes Eijpelaar en Johanna van Vugt, trouwt Loon op Zand, 13 januari 1841 Maria van Beek, geboren Loon op Zand, 27 augustus 1791, dochter van Pieter van Beek en Hendrika Paijmans; trouwakte bevat meer informatie.
3. Elisabeth Eijpelaar, geboren Loon op Zand, 13 mei 1789, dochter van Jean Eijpelaar en Jeanne van Vugt, trouwt Loon op Zand, 13 mei 1813 Henri Klijn, geboren Loon op Zand, 14 januari 1790, zoon van Corneille Klijn en Cornelie Schalken.

Kinderen van Wouter de Jongh en Johanna Maria Eijpelaar :

1. Petrus de Jongh, geboren Oosterhout, 22 oktober 1819, zoon van Wouter de Jongh en Johanna Maria Eijpelaar, trouwt (1) Oosterhout, 12 mei 1842 Maria Dirkx, geboren Oosterhout, 7 januari 1818, dochter van Johannes Dirkx en Henrica van den Bogaerdt, trouwt (2) Oosterhout, 5 mei 1859 Johanna van Dongen, geboren Oosterhout, dochter van Johannes van Dongen en Catharina van Diessen; trouwakte bevat meer informatie.
2. Maria de Jongh, geboren Oosterhout, dochter van Wouter de Jongh en Johanna Maria Eijpelaar, trouwt Oosterhout, 5 mei 1859 Andries Oomens, geboren Oosterhout, zoon van Pieter Oomens en Johanna van den Heuvel.

1. Maria Johanna Adriana Elisabeth Eijpelaar, geboren Teteringen, dochter van Augustinus Eijpelaar en Johanna Cornelia van Alphen, trouwt Teteringen, 11 mei 1921 Petrus Boot, geboren Princenhage, zoon van Jacobus Boot en Johanna de Jong.
2. Elisabeth Joanna Eijpelaer, geboren Borgerhout (België), dochter van Augustinus Eijpelaer en Johanna Cornelia van Alphen, trouwt Teteringen, 15 januari 1920 Adrianus Cornelis Leemans, geboren Dongen, zoon van Cornelis Leemans en Cornelia van Erp.

Overige huwelijken :

• Cornelis Eijpelaar, geboren Made en Drimmelen, zoon van Frans Eijpelaar en Cornelia van Bragt, trouwt Etten-Leur, 29 januari 1815 Catharina Jaspers, geboren Etten-Leur, dochter van Antonie Jaspers en Cornelia van der Westen.
• Hendrik de Rooij, geboren Loon op Zand, 8 februari 1786, zoon van Jan de Rooij en Nicolasina Eijpelaar, trouwt Loon op Zand, 17 april 1815 Adriana van Dijk, geboren Loon op Zand, 22 augustus 1784, dochter van Antonie van Dijk en Anna van Emmere; trouwakte bevat meer informatie.
• Pieter de Jong, geboren Teteringen, 17 augustus 1756, zoon van Pieter de Jong en Cornelia Eijpelaar, trouwt Oosterhout, 16 augustus 1838 Geertruida Wagemans, geboren Dongen, 2 juni 1784, dochter van Leendert Wagemans en Maria Vijveren; trouwakte bevat meer informatie.
• Wouter Lievens, geboren Waalwijk, zoon van Adriaan Lievens en Johanna Eijpelaar, trouwt Sint-Michielsgestel, 27 mei 1842 Johanna Maria van Grinsven, geboren Sint-Michielsgestel, dochter van Willem van Grinsven en Johanna van den Oetelaar.
• Cornelia Eijpelaar, geboren Made en Drimmelen, 27 jaar oud, dochter van Cornelis Eijpelaar en Catharina Jaspers, trouwt Ooltgensplaat, 5 september 1843 Adrianus Polak, weduwnaar van Jacoba Rozendaal, geboren Ooltgensplaat, 40 jaar oud, zoon van Cornelis Polak en Jozina van Tilburg.
• Marijnus Wijngaarde, geboren Oosterhout, 14 mei 1811, zoon van Johannes Wijngaarde en Maria Eijpelaar, trouwt Oosterhout, 19 oktober 1846 Anna Maria van Helvert, geboren Oosterhout, 28 februari 1808, dochter van Quirinus van Helvert en Elizabeth Janssens.
• Cornelia Johanna Nagle, geboren Breda, dochter van Jan Joseph Nagle en Elisabeth Eijpelaar, trouwt Ginneken en Bavel, 31 januari 1866 Albertus Frederik Reinier van der Nolk van Gogh, geboren ’s-Gravenhage, zoon van Reinier Adriaan van der Nolk van Gogh en Magdalena Frederika Eeltjes.
• Johannes Cornelis Kouwenberg, sergeant, geboren Breda, 54 jaar oud, overleden Raamsdonk, 23 november 1916, aangifte Harderwijk, B.S., 5 december 1916, zoon van Cornelis Kouwenberg en Elisabeth Helena van der Woel, echtegnoot van Johanna Eijpelaar.

Memories van successie :

• Maria Petronella Eijpelaar, overleden Oosterhout, 12 januari 1823, memorie van successie.
• Johanna Eijpelaar, overleden Oosterhout, 13 augustus 1829, memorie van successive.
• Allegonda Eijpelaar, overleden Oosterhout, 1 september 1832, memorie van successie.
• Nolbert Eijpelaar, overleden Oosterhout, 12 september 1834, memorie van successie.
• Maria Eijpelaar, overleden Oosterhout, 4 juli 1839, memorie van successie.
• Antonetta Maria Eijpelaar, overleden Breda, 28 maart 1902, memorie van successie.

Teeuwis Kruijenaar, arbeider, 30 jaar oud, geboren Akersloot, zoon van Willem Kruijenaar en Jannetje Brasser, trouwt Akersloot, 24 april 1864 Antje Burgering, 26 jaar oud, geboren Alkmaar, dochter van Pieter Burgering en Maartje Eijpelaar [= IJpelaan]; volgt onder gezin 10.1.

12. Fragmenten Eijpelaer (33)

Kinderen van Johannes Henricus Eijpelaer en Anna Maria Vermeiren :

1. Antoinette Marie Eijpelaer, geboren Antwerpen (België), dochter van Johannes Henricus Eijpelaer en Anna Maria Vermeiren trouwt Gilze en Rijen, 6 oktober 1855 Hubert Linnarz, geboren Ahutte (Duitsland), zoon van Lambert Linnarz en Gertruda Puderbach.
   Zoon van Hubert Linnarz en Antoinette Marie Eijpelaer :
1. Johanna Maria Linnarz, geboren Gilze en Rijen, dochter van Hubert Linnarz en Antoinette Marie Eijpelaar, trouwt Gilze en Rijen, 11 januari 1884 Wilhelmus Verheijden, geboren Gilze en Rijen, zoon van Hubert Verheijden en Anna Maria Frijters.
2. Johannes Henricus Eijpelaer, geboren Oosterhout, zoon van Johannes Henricus Eijpelaer en Johanna Maria Vermure, trouwt Gilze en Rijen, 3 april 1856 Elizabeth van Engelen, geboren Alphen en Riel, dochter van Gerardus van Engelen en Maria van Eijl.
   Kinderen van Johannes Henricus Eijpelaer en Elisabeth van Engelen :
1. Adriana Eijpelaer, geboren Zundert, 26 juni 1864, dochter van Johannes Henricus Eijpelaer en Elisabeth van Engelen.
2. Anna Maria Eijpelaer, geboren Gilze en Rijen, dochter van Johannes Henricus Eijpelaer en Elisabeth van Engelen, trouwt Breda, 26 juli 1880 Johannis van Dongen, geboren Teteringen, zoon van Adriaan van Dongen en Petronella Vermeulen.
3. Antonetta Eijpelaar, geboren Gilze en Rijen, dochter van Johannes Henricus Eijpelaar en Elisabeth van Engelen, trouwt Breda, 2 februari 1885 Gerardus Theodorus van Alphen, geboren Teteringen, zoon van Dionisius van Alphen en Adriana Cornelia van Geste; trouwakte bevat meer informatie. Antonetta Eijpelaer, overleden Kerkrade, 23 augustus 1929, 68 jaar oud, aangifte B.S., 24 augustus 1929, dochter van Hendricus Eijpelaer en Elisabeth Van Engelen, echtgenote van Gerardus Theodorus Van Alphen.
   Kinderen van Gerardus Theodorus van Alphen en Antonetta Eijpelaar :
1. Dionisius Petrus van Alphen, geboren Teteringen, zoon van Gerardus Theodorus van Alphen en Antonetta Eijpelaar, trouwt Klundert, 26 juni 1919 Hendrika Smits, geboren Klundert, dochter van Arnoldus Smits en Catharina van Tiggelen.
2. Hendrikus Dionisius van Alphen, geboren Teteringen, zoon van Gerardus Theodorus van Alphen en Antonetta Eijpelaer, trouwt Made en Drimmelen, 22 februari 1916 Maria Catharina Leijs, geboren Made en Drimmelen, dochter van Cornelis Leijs en Anna Maria Kwaaitaal.
3. Johanna Cornelia van Alphen, geboren Teteringen, dochter van Gerardus Theodorus van Alphen en Antonetta Eijpelaer, trouwt Raamsdonk, 27 oktober 1921 Gerardus Petrus Paulus Woudenberg, geboren Utrecht, zoon van Jacobus Johannes Woudenberg en Allegonda Johanna Jacoba van Hal.
• Augustinus Eijpelaer, geboren Gilze en Rijen, zoon van Johannes Henricus Eijpelaer en Elisabeth van Engelen, trouwt Breda, 8 maart 1886 Johanna Cornelia van Alphen, geboren Teteringen, dochter van Dionisius van Alphen en Adriana Cornelia van Gestel; trouwkte bevat meer informatie.
• Gerardus Antonie Eijpelaar, geboren Gilze en Rijen, zoon van Johannes Henricus Eijpelaar en Elisabeth van Engelen, trouwt (1) Breda, 28 oktober 1889 Johanna Cornelia van Bemden, geboren Dinteloord, dochter van Frans van Bemden en Johanna Pieternella Slootmans; trouwt (2) Breda, 3 november 1892 Elisabeth Maria van den Goorbergh, geboren Breda, dochter van Antonie van den Goorbergh en Johanna Cornelia Schaliboom; trouwkte bevat meer informatie.
  Kinderen van Gerardus Antonie Eijpelaar en Elisabeth Maria van den Goorbergh :
• Maria Cornelia Elisabeth Eijpelaar, geboren Breda, dochter van Gerardus Antonie Eijpelaar en Elisabeth Maria van den Goorbergh, trouwt Breda, 11 juli 1918, Hermanus Bernardus Jozef Beelen, geboren Dongen, zoon van Petrus Antonius Hubertus Beelen en Alida Blote.
• Elisabeth Anna Maria Eijpelaar, geboren Breda, dochter van Gerardus Antonie Eijpelaar en Elisabeth Maria van den Goorbergh, trouwt Breda, 23 juni 1921 Eduard Lodewijk De Crée, geboren Mechelen (België), zoon van Karel Corneel De Crée en Barbara Cornelia Swinnen.
• Johanna Eijpelaar, geboren Gilze en Rijen, dochter van Johannes Henricus Eijpelaar en Elisabeth van Engelen, trouwt Breda, 6 oktober 1890 Johannes Cornelis Kouwenberg, geboren Breda, zoon van Cornelis Kouwenberg en Elisabeth Helena van der Woel.
• Hendrika Eijpelaer, geboren Gilze en Rijen, 24 december 1876, dochter van Johannes Henricus Eijpelaer en Elisabeth van Engelen, trouwt Breda, 30 augustus 1897 Thomas Antonius Langenberg, geboren Terheijden, 14 april 1875, zoon van Nicolaas Langenberg en Petronella Vrolijk; trouwakte bevat meer informatie.
4. Johannes Eijpelaer, geboren Oosterhout, zoon van Johannes Henricus Eijpelaer en Anna Maria Vermeeren trouwt Gilze en Rijen, 16 januari 1858 Johanna Maria Cuijpers, geboren Rijen, dochter van Hubertus Arnoldus Cuijpers en Joanna Noijens; trouwkte bevat meer informatie.
5. Antoinette Marie Eijpelaer, geboren Antwerpen (België), dochter van Johannes Henricus Eijpelaer en Anna Maria Vermeiren, trouwt Gilze en Rijen, 16 november 1866, Willem de Jong, geboren Gilze en Rijen, zoon van Peter de Jong en Anna van Haren; trouwakte bevat meer informatie.

Kinderen van Willem van de Klundert en Petronella Eijpelaer :

1. Johannes Adrianus van de Klundert, geboren Breda, zoon van Willem van de Klundert en Petronella Eijpelaer, trouwt Breda, 11 juni 1838 Christina Henk, geboren Breda, dochter van Hermanus Henk en Johanna Concordia Christiana Bohmens.
   Dochter van Willem van de Klundert en Petronella Eijpelaer :
2. Anna van de Klundert, geboren Breda, dochter van Willem van de Klundert en Petronella IJpelaer, trouwt Breda, 7 mei 1849 Hendrik Lobus, geboren Breda, zoon van Pieter Lobus en Ida Banen.

13. Fragmenten IJpelaer (33)

Kinderen van Jan IJpelaer en Elisabeth van Ze(e)lst :

1. Maria IJpelaer, geboren Loon op Zand, 5 oktober 1790, dochter van Johannes IJpelaer en Elisabeth van Zeelst, trouwt Loon op Zand, 10 juni 1819 Martien Martien van der Schoot, geboren Udenhout, 20 augustus 1782, zoon van Nicolaas Jan van der Schoot en Johanna Lambert van der Sanden.
2. Justina IJpelaer, geboren Loon op Zand, 17 augustus 1793, dochter van Jan IJpelaer en Elisabeth van Zelst, trouwt Herpt en Bern, 6 februari 1823 Cornelis Grevenbroek, geboren Vlijmen, 25 augustus 1799, zoon van Raas Grevenbroek en Johanna van der Lee.

Overigen :

• Johanna IJpelaer, geboren Loon op Zand, 6 mei 1799, dochter van Wouter IJpelaar en Roberdina Borsten, trouwt Vlijmen, 7 mei1820 Johannes van der Lee, geboren Vlijmen, 11 februari 1786, zoon van Adriaan van der Lee en Cornelia van Dam.
• Arnolda IJpelaer, geboren Loon op Zand, dochter van Adriaan IJpelaer en Johanna den Beer, trouwt Capelle, 11 mei 1822 Bernardus van den Merendonk, geboren Loon op Zand, zoon van Adriaan van den Merendonk en Jacoba van Riel.
• Cornelis IJpelaer, geboren Loon op Zand, 9 april 1807, zoon van Robert IJpelaar en Maria Johanna de Beer, trouwt Loon op Zand, 19 november 1840 Pieternella van Kleef, geboren Loon op Zand , 6 januari 1817, dochter van Martien van Kleef en Anna Maria van Vugt.
• Josephus IJpelaer, geboren Loon op Zand, 14 september 1792, zoon van Peter IJpelaer en Anna Kroot, trouwt Loon op Zand, 16 november 1826 Gerdina Maes, geboren Loon op Zand, 21 februari 1804, dochter van Adriaan Maes en Johanna Brok; trouwakte bevat meer informatie.
• Elisabeth Wijngaerde, geboren Oosterhout, 2 januari 1809, dochter van Johannes Wijngaerde en Maria IJpelaer, trouwt Oosterhout, 30 mei 1842, Antonij Ackermans, geboren Oosterhout, 15 september 1816, zoon van Florus Hendrik Ackermans en Maria Ploegmans.
• Maria IJpelaer, overleden Dongen, 21 februari 1826, aangifte memorie van successie, Tilburg, 21 februari 1826.

Aanvulling Stadsarchief Leiden :

• Casparus IJpelaan [moet zijn Ypelaer], vermeld in notarieel, Leiden, 30 oktober 1699, archiefnummer 506, inventarisnummer 1344, aktenummer 43, scan 122-123, notaris Johan de Blaeuwen, 1699-1700, Casparus Ypelaer, nagelaten soon en mede erfgenaam van Dr. Gabriel Ypelaer en Sara Thomasdr., beide overleden, akte gaat over de verkoop van een huis in Leiden dat Casper van zijn ouders had geërfd, hij woont in Amsterdam.

14. Fragment Ypelaer (33)

• Cornelis Martinus van Heeswijk, geboren Drunen (Noord-Brabant), zoon van Johannes Maurits van Heeswijk en Cornelia Ypelaer, trouwt Maastricht, 26 april 1922 Neeltje Becker, geboren Maastricht, dochter van Hubertus Paulus Becker en Catharina Fraiquin.

15. Fragmenten Ypelaar (33)

Kinderen van Dirk Ypelaar en Maria Catharina Loonen :

1. Hendrik Ypelaar, geboren Loon op Zand, zoon van Dirk Ypelaar en Maria Catharina Loonen, trouwt Loon op Zand, 9 juni 1853 Alida Lugters, geboren Loon op Zand, dochter van Wouter Lugters en Adriana van Weerden.
2. Johannes Ypelaar, geboren Loon op Zand, zoon van Dirk Ypelaar en Maria Catharina Loonen, trouwt Loon op Zand, 11 augustus1853 Hendrika Verhoeven, geboren Moergestel, dochter van Renier Verhoeven en Antonia van de Grient; trouwakte bevat meer informatie.

Kinderen van Huibert Ypelaar en Lamberdina Kapitein :

1. Johanna Ypelaar, geboren Loon op Zand, 6 januari 1832, dochter van Huibert Ypelaar en Lamberdina Kapitein, trouwt Loon op Zand, 14 oktober 1858 Cornelus Maas, geboren Baardwijk, 14 november 1833, zoon van Christiaan Maas en Hendrika Willemse.
2. Peter Ypelaar, geboren Loon op Zand, 1 juli 1834, zoon van Huibert Ypelaar en Lamberdina Kapitein, trouwt Loon op Zand, 9 februari 1860 Dingena Smolders, geboren Loon op Zand, 6 mei 1837, dochter van Martinus Smolders en Waltera Ypelaar.

Overige huwelijken :

• Adriana Ypelaar, geboren Loon op Zand, dochter van Josephus Ypelaar en Gerdina Maas, trouwt Loon op Zand, 11 augustus 1853 Johannes Broeders, geboren Loon op Zand, zoon van Willem Broeders en Anna Maria van Rijswijk.
• Francis Ypelaar, geboren Loon op Zand, zoon van Nicolaas Ypelaar en Catharina Staal, trouwt Loon op Zand, 24 april 1856 Hendrika van Beek, geboren Loon op Zand, dochter van Leonardus van Beek en Johanna van den Hoven.
• Cornelis Ypelaar, geboren Loon op Zand, zoon van Petrus Ypelaar en Johanna van Loon, trouwt Loon op Zand, 14 mei 1857 Willemijna Schoenmakers, geboren Loon op Zand, dochter van Cornelis Schoenmakers en Anna Hessels.
• Wouterina van den Hout, geboren Loon op Zand, 09-08-1829, dochter van Petrus Michael van den Hout en Anna Maria Waltera Ypelaar, trouwt Loon op Zand, 5 november 1857 Cornelis Zacht, geboren Loon op Zand, 18 maart 1830, zoon van Martinus Zacht en Adriana Vrinten; trouwakte bevat meer informatie.
• Elisabeth Ypelaar, geboren Willemstad, 13-05-1792, dochter van Kornelis Ypelaar en Anna de Swart, trouwt Breda, 16 juni 1816 John Joseph Nagle, geboren Ieper (België), 24 december 1752, zoon van Paul Nagle en Veronia Mulder; trouwakte bevat meer informatie.
• Petronella van der Schoot, geboren Loon op Zand, 23-10-1820, dochter van Martinus van der Schoot en Maria Ypelaar, trouwt Loon op Zand, 27 mei 1858 Johannes van der Wee, geboren Loon op Zand, 6 juni 1825, zoon van Cornelis van der Wee en Dingena van der Ven.
• Maarten Ypelaar, geboren Delft, provincie Zuid-Holland, 24 jaar oud, zoon van Maarten Ypelaar en Arina Heiltje van Heukelom, trouwt Harlingen, 11 oktober 1882 Alberta Johanna Sickens, geboren Amsterdam, provincie Noord-Holland, 25 jaar oud, dochter van Thomas Derks Sickens en Engelina Kranenborg.

Overlijden :

• Johannes Anthonius Snelleman, ongehuwd overleden Leeuwarden, 28 oktober 1892, 75 jaar oud, zoon van Anthony Snelleman en Johanna Ypelaar.

---

 Aantekeningen

Met aanvullingen en verbeteringen van Jan Evert Kampert, Marius van Loon, Peter van Drimmelen, Piet IJpelaar, Ewoud Linthorst Homan en Wilbert Dujardin.

Vervolg

1. Gemeente Atlas Noord Brabant / Jacob Kuyper. – Leeuwarden : Hugo Suringar, 1871. Zie ook : Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden / A.J. van der Aa. – Gorichem : Jacobus Noorduyn, deel VI, p. 76 en deel XIV, p. 918. Zie ook : Heerlijkheid IJpelaar, 1280-heden (Erfgoedweb, toegevoegd 9 februari 2016).

2. « In Hilvarenbeek bestaat een Ypelaerstraat, een naamvermelding die al enkele eeuwen bestaat. In Geertruidenberg herinnert de Pieter van IJpelaarstraat vermoedelijk aan Peter van IJpelaan de oude, burgemeester van Heusden, laat 16e eeuw. » (Aanvulling van Piet IJpelaar te Maastricht).

3. De Ypelaar (Met een plaat) / G.C.A. Juten, pastoor. – In : Taxandria, 48ste jaargang, 1941, p. 52-68. Verwijzingen naar : Stadt en Lande van Breda / T.E. van Goor. – 1744, en : H. van Oudenhove, vermeerderde beschr., Amsterdam, 1743. – Oorspronkelijke uitgave Amsterdam, 1651. Aanvulling van Peter IJpelaar : « In 1655 wordt vermeld: Hey aen lepelaere Sant en in 1687 Lepelaer Sant, achter de Stokhasselt. Op de kaart van D. Zijnen uit 1760 staat Ypelare Sant bij enkele stuifzandbergjes in de heide tegen de grens met Loon op Zand bij het Grootven (> Grootvenstraat). De kadasterkaart van 1832 geeft weer Lepelare Zand, en de kaart van A. Arts uit ca. 1886 eveneens Lepelare Zand. De straatnaamgeving is gebaseerd op een onjuiste vermelding van Zijnen op zijn kaart van 1760. Het moet dus eigenlijk zijn: Lepelareweg.
In Hilvarenbeek bestaat een Ypelaerstraat, een naamvermelding die al enkele eeuwen bestaat.
In Geertuidenberg herinnert de Pieter van IJpelaarstraat vermoedelijk aan Peter van IJpelaar de oude, burgemeester van Heusden, laat 16e eeuw. »

4. Encyclopedie van Noord-Brabant. – 5 dln.

5. Geslacht van Ypelaer / door Jhr. Mr. F. Beelaerts van Blokland. – In : De Nederlandsche Leeuw, 57e jaargang, 1939, kolom 544-550; zie ook : Van Ypelaer / W.M.C. Regt. – In : De Nederlandsche Leeuw, jaargang 1899, kolom 15-16; aldaar verwijzing naar : Taxandria II, p. 246; deze bron is echter niet teruggevonden; voor de oudste akte verwijst Beelaerts van Blokland naar : De Navorscher, jaargang 1894, p. 393; nog niet gevonden. Voor de vroegste generaties zie ook het boven aangehaalde artikel van pastoor Juten.

6. Toevoeging van Peter van Drimmelen te Poitiers :
« Op 30 mei 1347 is Ridder Pieter van IJpelaer medegetuige in een oorkonde die is opgesteld door Ridder Willem van Drimmelen, die hem en de twee andere getuigen als lieve vrienden voorstelt. Ridder Willem draagt in die oorkonde zijn bezittingen over aan zijn zoon, Ridder Jan van Drimmelen. En Willem is dus aan zijn pensioen toe en dat klopt met de hem toegedachte tijdspanne van zo rond 1300 tot 1350. Zijn vrienden zullen dan ook wel ongeveer van zijn leeftijd zijn.
Ridder Pieter lijkt mij dan één van de twee zoons te zijn van Segebertus van Ulvenhout, die genoemd wordt in 1297. En Pieter (of Peter) is getrouwd met Katherina en wordt vader van Jan, Peter en Sebertus. Deze zoon Peter junior vermelden jullie als genoemd in 1347 en dat zou op de door mij genoemde oorkonde kunnen slaan. Maar gezien leeftijden en jaartallen lijkt het mij eerder dat de oorkonde betrekking heeft op vader Peter, die dus naast Heer van IJpelaer ook ridder is.
De oorkonde is ook bevestigd door Willem, hertog van Beieren »

7. Zie ook : De Brabantse Leeuw, 11e jaargang, 1962, p. 1, 35 en 37, en : 13e jaargang, 1964, p. 6; verder : Nederland’s Adelsboek. – ’s-Gravenhage : Centraal Bureau voor de Genealogie, 79e jaargang, 1988, p. 291; vervolgens : Nobilaire des Pays-Bas et du Comté de Bourgogne / par M. de Vegiano, Sr. D’Hovel, suppl. de le Baron J.S.F.J.L. de Herckenrode. – I. – Gand : F. et E. Geyselinck, 1865. – p. 140, en : Complément au nobilaire des Pays-Bas et du Comté de Bourgogne / le Baron J.S.F.J.L. de Herckenrode. – Deuxième volume. – Gand : F. et E. Geyselinck, 1866. – p. 124; tenslotte verwijzing naar Taxandria, 1934, p. 10 (niet teruggevonden); de gegevens zijn hier samengevat, voor de bronnen wordt verwezen naar de aangehaalde literatuur waar nog verdere verwijzingen te vinden zijn.

8. Beelaerts van Blokland, t.a.p.

9. Van Ypelaer / Bijleveld. – In : De Nederlandsche Leeuw, 58e jaargang, 1940. – kolom 90-91.

10. De Encyclopedie van Noord-Brabant noemt vier Jezuïeten met name die op De Ypelaer verborgen zouden zijn: zij overleden achtereenvolgens 1622, 1643, 1649 en 1656, met lette goed op de jaartallen : het huis werd in 1646 gekocht of gebouwd; de enige bron is Stadt en Lande van Breda door T.E. van Goor uit 1744.

11. Beelaerts van Blokland, t.a.p. meldt dat deze plaatsen in 1939 bekend staan als Villers-le-Peuplier en Lens-St-Remi of Lens-les-béguines; tussen Sint-Truiden en Namur (Nederlands Namen) bevindt zich Lens-St-Servais, de naam Lens-les-béguines bestaat in 1978 al niet meer.

12. Bijleveld, t.a.p.

13. Marie Henriette Josephine Hortmans, dochter van Hiacinte Hortmans en Mectilde d’IJpelaer, geboren Gelder, trouwt Venlo, 10 juni 1806 Philippe Leonard Opdenoordt, geboren Venlo, 5 augustus 1779, zoon van Herman Opdenoordt en Anne Marie Wassenbergh (Genlias).

14. Beelaerts van Blokland, t.a.p.

15. Geslacht Ypelaer / A.H. – In : De Navorscher, 30e jaargang, 1881, p. 299-300.

16. Afbeeldingen uit : Planches de l’Armorial Général de J.-B. Rietstap / V. Rolland. – Paris : Institut Héraldique, 1909. – Tome III, Pl. CCLV (Ipelaer, Flandre); Tome V, Pl. CXCVIII (Ypelaer, Anvers, Amsterdam). Het werk van Rietstap geeft geen bronnen en is dus ontoetsbaar.

17. Armorial Général de J.-B. Rietstap / Supplément par V.H. Rolland. – Tome troisième. – La Haye : Martinus Nijhoff, 1934. – p. 368.

18. Zie : De Brabantse Leeuw, 11e jaargang, 1962, p. 141-144. Dit supplement op Rietstap geeft wél bronnen.

19. Uit deze drie verklaringen uit 1416 blijkt dat er kennelijk kwestie bestond over het poorterschap van deze familie.

20. Zie ook : Genealogie online.

21. Zie : Van Ypelaer / E.J. Koppeschaar. – In : De Nederlandsche Leeuw, 58e jaargang, 1940. – kolom 89-90; voorzetsels verdwijnen niet alleen wonderbaarlijk, ze worden ook zomaar toegevoegd : de Encyclopedie van Noord-Brabant maakt van de geslachtsnaam Van den Ypelaar, een vorm die nergens is aangetroffen.

22. Voor de familie IJpelaer wordt verwezen naar : Bommelerwaard, 1969, 29, en : Voorn en Loevestein, die nog niet zijn teruggevonden.

23. The fissure of Sylvius (1614-72), Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, Volume 69, 2000, p. 463.

24. Zie : Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek / onder redactie van dr. P.C. Molhuysen en prof. dr. P.J. Blok. – Deel 1. – Leiden : A.W. Sijthoff’s Uitgevers-Maatschappij, 1911. – kolom 1595.

25. Het gaat om de periode 1668; Haarlemse bijdragen, deel 28, p. 1668.

26. Zie : Biografisch Woordenboek der Nederlanden / A.J. van der AA, voortgezet door K.J.R. van Harderwijk en dr. G.D.J. Schotel. – Deel 20. – Haarlem : J.J. van Brederode, 1877. – p. 5-6.

27. Enyclopedie van namen. Een vraagbaak over de afkomst van onze Nederlandse en Vlaamse familie- en geslachtsnamen / door A. Huizinga. – Amsterdam : A.J.G. Strengholt’s Uitgeversmaatschappij, [cop. 1955], p. 105-106.

28. Nederlandse plaatsnamen. De herkomst en betekenis van onze plaatsnamen / Gerald van Berkel en Kees Samplonius. – Utrecht : Het Spectrum, 1995. – 279 p. – p. 108.

29. Woordenboek der Noord- en Zuidnederlandse plaatsnamen / Dr. J. de Vries. – Utrecht : Het Spectrum, cop. 1962. – 201 p. – (Aulaboeken ; 58). – p. 86.

30. Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren (DBNL), Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek / redactie P.C. Molhuysen en P.J. Blok.

31. De Brabantse Leeuw, jaargang 13, nr. 1, januari 1946, p. 6

32. Notice historique sur l’ancienne Abbaye noble de Milen, près de St.-Trond / par M.J.W. – Gand : Imprimerie et lithography de F. et E. Gyselinck, rue des Peignes, n° 36. – p. 36

33. Alle gegevens ontleend aan Genlias (inmiddels wiewaswie).