Franciscus IJpelaan (Frans), boer, vermeld als schepen te Castricum oktober en december 1724 en als armmeester in 1731 en 1732, zoon van Aelbert IJpelaan en Anne Jacobs, zie V.6, gedoopt Castricum, R.K., 30 september 1687, doopgetuige Claes Jansen [IJpelaan] (1), een broer van de vader, overleden Castricum, aangifte voor de Impost door zijn zoon Aalbert IJpelaan onder ƒ3,-, 7 maart 1736 (2), 48 jaar oud.

Frans IJpelaan ondertrouwt Castricum, Gerecht, 19 januari 1715. Frans IJpelaen, trouwt Castricum, R.K., 5 februari 1715 (3) Antie Jacobs [Castricum], getuigen Baert IJpelaen en Jan Nelle. Antie, gedoopt Castricum, R.K., 28 december 1679, doopgetuige Jan Willemsen (4), overleden ca.  1716, ca. 36 jaar oud, dochter van Jacob Willemsz. Castricum en Neeltje Teunis.

De akte van ondertrouw voor het gerecht luidt :

«Wy onderget[ekenden] Frans Aalbertsz
Ypelaan jongman toekomende bruydegom ter
eenre & Jacob Willemsz Castricum als
vader en voogt van Antje Jacobs Castricums
jonge dogter ter andere zyde, woonende te za
men alhier tot Castricum, versoeken instante[?]
lijken by desen dat hare huwelijxe geboden moo
gen werden ingeschreven en wijders geprocla
meert en geafficineert ter plaatse daar men gewoon
is proclamatie en affixie te doen, en dan ver
volgens in den huwelyken staat bevestigt te moogen werden
bevestigt ’t welk doende en [?] aldus gedaan &
versogt, en by ons onderget[ekenden] Requiranten met
onse gewoonlijken handteykeninge getekent in
Castricum voor[noemd] op den 19 januaruys 1715
Frans Aalbertsz IJpelaen
Jacob Willemsz Castricom».

Frans IJpelaan hertrouwt Castricum, R.K., 1 februari 1718 (7) Neeltje Cornelis de Boer (8), overleden Castricum, aangifte voor de Impost door Frans IJpelaan onder ƒ3,-, 27 februari 1734 (9).

Inschrijving Verpondingenregister, 1733 :

«100, 2:2:0, Frans IJpelaan bew[oont]: sijn huijs met 24 morg[en] lant get[a]x[eerd] op ƒ18:0:0» (10).

Dochter van Frans IJpelaan en Antje Castricum :

1. Maria, gedoopt Castricum, R.K., 4 november (9bris, van novem) 1715, dochter van Frans Alberse IJpelaen en Antie Jacobs, doopgetuige Aeffie Jans. Zij trouwt Pieter Roobeek, hertrouwt Dirk Brasser, volgt VII.9

Kinderen van Frans IJpelaan en Neeltje de Boer :

2. Albertus, gedoopt Castricum, R.K., 29 november (9bris, van novem) 1718, zoon van Frans IJpelaen en Meeltie Cornelis, doopgetuige Baert Alberse IJpelaen. Hij trouwt Grietje Admiraal, volgt VII.10.
3. Cornelius, gedoopt Castricum, R.K., 5 oktober (8bris) 1721, zoon van Frans Aelberse Eijpelaen en Neeltie Cornelis de Boer, doopgetuige Jan Cornelisse de Boer. Hij trouwt Maartje Kuijs, volgt VII.11.
4. Pieter, gedoopt Castricum, R.K., 9 december 1723, zoon van Frans Eijpelaan en Neelje Cnelis, doopgetuigen Jan Eijpelaan en Maartje Japiks [Castricum] (11), een broer en schoonzuster van de vader, waarschijnlijk vroeg overleden.
5. Pieter, gedoopt Castricum, R.K., 24 september 1725, zoon van Frans Eijpelaan en Neelje Cnelis, doopgetuige Maartje Japiks. Hij trouwt Aagje de Wildt, volgt VII.12.
6. Aagje, gedoopt Castricum, R.K., 24 december 1728, dochter van Frans Eijpelaan en Neelje Cnelis, doopgetuige Anne Cnelis. Zij trouwt Japik van Noort, volgt VII.13.
7. Antje, gedoopt Castricum, R.K., 15 februari 1734, dochter van Frans Eijpelaen en Neelje Cnelis, doopgetuige Neelje Jacobs (12), overleden Castricum, aangifte voor de Impost door Frans IJpelaan, haar vader, onder ƒ3,-, 18 november 1734 (13), 9 maanden oud.

Frans IJpelaan als koper, verkoper en armmeester

«Verkoping van de goederen van Aaltje Cornelis weduwe van Dilofs Gerritse, en Cornelis dilofse»
Op deze verkoping kocht Frans IJpelaan twee emmers voor ƒ 1:1:0
Baart IJpelaan kocht een theetafel voor ƒ 1:11:0 en een bl. schaal. (14).

«Conditie en voorwaarde, daar op flooris Aalbertse Capiteijn en frans ypelaan in qualiteijt als aalmoesmrs. ten overstaan van schout en schepenen to Castricum presenteren te verhuren de landen toebehoorende den armen deser Heerelijkheijt sijnde alle hooylanden en dat voor den tijt van drie agter een volgende jaaren als 1731 1732 en 1733
De huerders sullen haar uijt geloofde Huerpenningen betaalen met gereet gelt te weeten het Eerste jaar datelijk en het tweede jaar voor den Eersten jann. 1732 en het derde jaar voor den eersten januari 1733 ten langsten alle jaaren voor St. Jan oppeene dat het hooy op het land staende daar voor paratelijk sal worden geExecuteert en vercogt en wijders dat de landen van den genen die in gebreecken blijft sijn betaalinge in manure als voorz. te doen uijtter huere sullen sijn sulcken gevallen sale men aanstonds de selve lande weder aan andere verhueren en al dat meerder gelt sal comen tot profeijte van den verhuerders in haare qualiteijt en minden geldende sal men aan de gebreckige huerders haar personen en goederen verhalen [doorgestreept: Verder sullen de huerders gehouden sijn, de landen die dijken subject sijn te moeten dijcken hetsij in haar persoon of gelt so in t ordinair opde morgentalen sal werden omgeslagen] [in de kantlijn: dit word door de armmrs]
De verhuerders sullen verders alle ordinaire en Extra-ordinaire ongelden betaalen en tot haaren lasten houden
De huerders sullen boven de uijtgeloofde huerpenningen nog gereet tot rantsoen betalen seven[?] gulden eene stuijver
De huerders sullen sijn haare gehuerdes landen uijt Ceur en schouw te houden als mede de duijnen te planten
Den genen die bodt doet of gelt treckt sal sijn gebodt moeten gestant doen tot dat hij gequiteert sal werden
En offer twee gelijk spraaken in t bieden of meijnen in dien gevallen sal men herveijlinge doen tot dat den veijlder bescheidentlijk hoort wie eerst gesproocken heeft
Laatstelijk behout den veijlder alle begrip en misverstand in t veijlen als mede het eerste woord aan hem selfs». (15).

Er waren in totaal 28 verkopingen met een totaal bedrag van ƒ 600:15:14. Onder de kopers bevonden zich :

«Een mad in de ysemaad groot 533 Roeden gehuert bij Jan Aalbertse IJpelaan ƒ 12:0:0
Den Achterhaalen groot 2185 Roeden gehuert bij Baart aalbertse IJpelaan voor ƒ 66:0:0».

Deze huren werden 26 januari 1734 verlengd :

«De kinderen van Jan IJpelaan ƒ 11:15:0
Baert IJpelaan ƒ 63:0:0».

De huren werden 31 januari 1737 nogmaals verlengd :

«Een aalmoes Campje of Vennetje groot 435 Roeden gehuert bij de kinderen van Frans IJpelaan ƒ 10:10:0
de kinderen van Jan IJpelaan ƒ 11:0:0».

Op 27 januari 1740 wordt de huur andermaal verlengd :

«Een mad in de ijsemaat groot 533 Roeden gehuert bij Jan IJpelaan erve ƒ 11:0:0».

«frans IJpelaan kinder. presenteren te vercoopen
Het gras van het armmebonnetje gr [?] Roede gem. t.
bij Pieter Clopper ƒ 7:10:0
Borgen als voor
De Etgroed van t selve bijden selven ƒ 3:0:0
voldaan den 18 jan. 1740
[was getekend] Albert IJpelaan» (16).

23 juni 1748 :

«Fr. IJpelaan verkoopt 1450 Roeden gras» (17).

Waarschijnlijk wordt bedoeld: de erven van Frans IJpelaan.

 Aantekeningen

21 oktober 1753 :

Notaris Arend de Lange. Compareerden Albert, Cornelis en Pieter Fransz. IJpelaan item Jacob Garbrandsz gehuwd met Aagje Fransz. IJpelaan, kinderen en erfgenamen van Frans IJpelaan, overleden te Castricum, wonende de comparanten aldaar en geven te kennen dat zij comparanten met hunlieden halve zuster Maartje Frans nopens de boedel en nalatenschap van hunnen voornoemde vader waren gescheiden en afgedeeld, zijlieden als nu de overige nalatenschap van den zelven hadden verdeelt als volgt.
Aanbedeling van Albert Fransz 1/4 zijnde :
een huis, erve en een stukje land daar annex staande en gelegen te Castricum op de Oosterbuurt, belend de Croonenburgerlaan ten noorden en de gemene weg ten westen.
aan Cornelis Fransz. 1/4 zijnde :
1. een stuk weidland ‘de Groot Weid’ gelegen op Heemstede te Castricum groot omtrent 1800 Roede belent ten oosten de hoog Ed. Heer van Castricum en de gemene Wateringh ten noorden
2. een stuk weidland ‘de Heemsteder Weid’ gelegen als boven groot 3 Morgen en belend ten noorden de erve Heert Roobeeq en ten zuiden de erve van Jan IJpelaan
3. een stuk weidland ‘de Valke Ven’ groot 1 Morgen gelegen tot Castricum belent de erve Cornelis Hoogebregh ten oosten en de gemene Watering ten Zuiden
item aan Jacob Garbrandsz., gehuwd met Aagje Fransz. 1/4 portie, zijnde :
1. een stukje weidland ‘de IJzere Were’ groot 1400 Roede gelegen aan de Brakerswegh
2. nog ƒ 100,- contante penningen
Aan Pieter Fransz. boven het gunt bij sijn E. bevorens uijt de gemene boedel genoten was nog ƒ 75,- contante penningen
Deze ƒ 75,- en ƒ 100,- moeten door Cornelis Fransz. worden betaald ter egalisatie van diens aanbedeelde portie (18).

Vervolg