In het familiearchief Van Foreest / Van Egmond-Van den Nijenurgh (in het Regionaal Archief Alkmaar) bevindt zich een reeks van akten van overdracht met betrekking tot de familie IJpelaan.

Het gaat in totaal om minstens 36 akten, waarvan een deel is gefotocopieerd. De transcriptie laat nog op zich wachten; vrijwilligers zijn welkom.

• Gebundelde inventaris van de familiearchieven Van Foreest (1250) 1422-1979, Van Egmond Van De Nyenburgh 1428-1765, De Dieux (-Fontein Verschuir-Van Der Feen De Lille) 1664-1955 / Mr. J.H. Rombach. – Alkmaar : Regionaal Archief, 1992.
• Kortere versie : Inventaris familiearchieven Van Foreest, 1422-1979, en Van Egmond van de Nijenburg 1428-1765 / Mr. J.H. Rombach. – Alkmaar : Regionaal Archief Alkmaar, 1992.

Hieruit :

• De akte van 1602 is de eerste waarin de familienaam IJpelaan voorkomt, vE 246, en is in zijn geheel te vinden onder III.1; de akte van 1606 is aldaar geplaatst :
  Akten van getuigenis door twee inwoners van Heiloo betreffende aan hun verleende vergunning tot het bouwen van een huis benoorden de Ypelaan en het hebben van een brug en overpad op land toebehorende aan Margaretha van der Duyn (weduwe van Jan van Egmond van de Nyenburg (V 3) en aan haar schoonvader Cornelis (Jan Mourijnsz) van de Nyenburg (IV 5), 1602, 1606. 2 stukken.
• Neeltje Adriaans IJpelaan, weduwe van Gerrit Cornelis Boerman, vE 255; (1674) van Neeltje IJpelaan weduwe van Gerrit Cornelis Boerman een Croft Geestland benoorden de kerk; 1 akte, gefotocopieerd. Geplaatst onder IV.13.
• Simon Jacobsz. IJpelaan (erven), vE 257 (1682), overdracht aan Jan van Egmond van de Nijenburg de Cuylcroft, de Hofstede, de Loencroft en andere Croften, met retroacta 1589 (geplaatst onder II.1), 1606 (nog te plaatsen), 1623 (geplaatst onder II.1), 1626 (geplaatst onder IV.2), 1655 (=1652 ?, geplaatst onder IV.3), 1659 (nog te plaatsen), 1682 (nog te plaatsen); 12 akten, gefotocopieerd.
• Pieter Cornelis IJpelaan, vE 259 (17 maart 1681), overdracht aan Jan van Egmond van de Nijenburg van de Jan Albertsgeest op het Sandveld, 1 akte, gedeeltelijk afschrift; geplaatst onder V.1.
• Dieuwer Cornelisdr. IJpelaan, vE 264 (1685), akte van overdracht aan Jan van Egmond van de Nijenburg van de voogden van Jacob Willemsz. Kleef en Dieuwertje Cornelisdr. IJpelaan, de Pauluscroft, eerder genaamd Bagijnecroft, op het Noordeinde, met retroacta, 1593 (geplaatst onder I.1), 1659 (nog te plaatsen), 1666 (eveneens geplaatst onder I.1), 1668 (geplaatst onder III.1), 1685 (nog te plaatsen); 6 akten.
  1659 :
  xiiij Martij Anno xvj negenenvijftig Sijmon Jacobsz. ijpelaen is schepen van heyloo ende oesdom,
  « een crofte geestlandt genaempt den bagijneroft groot omtrent ses hondert roeden gelegen aende oostersijde inde banne van heijloo, belent met Cornelis Jacobsz. ijpelaen te noorden, de kinderen van Jan Willemsz. te oosten, Arien Aelbertsz. ten suijden ende oosterwech te westen ».
  Adriaen cornelisz. Lienhouder is schuldig aan sijne vijf kinderen geteelt bij lijsbeth hendrix sijne eerdere huysvrou.
  1666 :
  « benoorden de kerk, genaemt de begijnecroft ».
  1668 :
  « xvi juni xvi achtensestich ».
  1668 :
  Deze croft wordt in 1668 belend door :
  « Jacob Willemsz. IJpelaen ten noorden, Sijmon Jacobsz. ijpelaen als bruycker ten oosten Guurt Adriaens ten suijden d’Sijdwech ten westen ».
  1685 :
  « ende gecompareert sijn pieter cornelisz. ijpelaen wonende in de niepoort, voogt, en jan willemsz. wonende tot heyloo, voogt over de kinderen van jacob willemsz. Cleef en Dieuwertje Cornelis ijpelaen »,
  verkoop van
  « croft geestlant genaemt pauluscroft, gelegen op ’t Noortent van heijloo groot omtrent ses hondert roeden ».
• Dirk Jansz. IJpelaan (erven), vE 275 [sic!] (17 mei 1698), akte van overdracht aan Jan van Egmond van de Nijenburg van de erfgenamen van Frans Jansz. IJpelaan een kroft geestland aan het Zandveld; 1 akte, gedeeltelijk afschrift :
  « Wij Pieter vander horst schout, jan cornelis enties[?] en Dirck Jacobsz. de kerslote[?] schepenen heerl[ijkheid]. heyloo ende Oesdom […] dat voor ons gecomen en gecomp[areer]t. sijn op den 17: may 1698 Dom[inicus]: Cornelis Carpentier woonende tot Alckm[aa]r: als in huwelijk hebbende trijn franse ende Louweris steen[?]cooper tot Alckmaar als […] voocht […] minderjarige kinderen van frans jansz. ijpelaen [sic!] in sijne leven paardecooper tot alckm[aa]r en als authorisatie hebbende vander ’t gerechte der stadt Alckmaar van dato den 14: desember 1697 ons schout en schepenen vertoont en bekenden in dier qualite wel ende […] te hebben vercocht ende bij desen tot Enen vrijen gront eijgendomme op te dragen […] ende ten behoeve[?] van der wel ed[ele]: heere johan van Egmont van der Nyenburg, out burgemeester der stadt Alckm[aa]r: […] crofte geestlant gelegen tot heyloo aen tZantvelt te samen groot twee morgen zes hondert roeden belent de voorn[oemde]. wel ed[ele]: heer cooper ten suijden en de bovewegs[?] ten westen en noorden van welcke voorn[oemde]. vercoopinge ende opdragte de voornoemde comp[aran]ten in haer gemelte qualitijt bekenden al solderen en wel betaalt te sijn […] xxvii may 1698 ».
• Pieter Mandelbrouwer (erven), vE 283 (1709), het Mandelbrouwerskampje aan de Melksloot bij de Boekelerdijk, met retroakten 1645, 1675; nog niet ingezien. Geplaatst onder IV.8.
• Van de erven van Michiel Bouwens en Dirk Jansz. IJpelaan, vE 291 (1709); weiland Krimpen in Overdie; nog niet ingezien, de web-inventaris geeft 1711 als jaartal.
• Pieter Cornelisz. IJpelaan, vE 296 (20 april 1717), overdracht aan Gerard van Egmond van de Nijenburg van de erven van Pieter Cornelisz. IJpelaan de Trijn Lammerscroft; 1 akte, gedeeltelijk afschrift :
  « gecompareert is Jan Miesse wonende in de Bergermeer onder de jurisdictie van Bergen als in huwelijk gehad hebbende Luida piters Dogter van Piter Corn[eli]sz. ijpelaen [zat?] en zulx in die qualite eijgenaar van naegenoemde lant, als blijkt bij […] scheydinge […] voor Adriaen van den hoeve not[ari]s. binnen Alkmaar den 17. april 1706 »
  heeft verkocht aan Machtild van Foreest
  « een crofte geest land genaemt trijn lammerts croft Groot Een morgen […] belent ’t mannegasthuijs ten noorden, de kinderen van ari rinnegum ten zuijden en de oosterweg ten westen » ƒ305,- contant.
• Claes Ariensz. IJpelaan, vE 319 (318?; 24 maart 1730), overgedragen aan [moet zijn door] Claes Ariens. IJpelaan een moestuin waarvan de koop al was gesloten in 1724; 1 akte, gedeeltelijk afschrift :
  « Claes Ariensz. Jpelaan wonende in de Nieupoort Dewelcke verklaarde in den jaren 1724 te hebben vercogt aan de wel. ed[ele]. Heer Gerrit van Egmond van de Nijenburg […] Een crofte Geestland groot 796 roede honsbosse mate. Gemaakt tot een moestuijn belend de verkoper ten Zuijden en de erven van de Ed. Heer Cooper ten Noorden voor een Zoma van vijf hondert Caroli G[u]ld[en]. contant ».
  Geplaatst onder V.12
• Jacob Ariensz. IJpelaan, vF 712 (1750) akte van overdracht aan Cornelis van Foreest, met retroakte 1724; 2 akten, gefotocopieerd. Geplaatst onder IV.6.
• Claes IJpelaan, vF 713 (1756), van Pieter van Borselen overgenomen de Thomascroften; inventaris klopt waarschijnlijk niet.
• Claes IJpelaan, vF 714 (28 juni 1757) overgenomen de Lange Croft aan de Kuyllaan; 1 akte, gedeeltelijk afschrift :
  « Claes IJpelaan, wonende in de Nieuwpoort, de welke verklaart bij deesen, te hebben verkogt, en tot een vollen vrijen Eijgendom op en oover te draagen aan en ten behoeve van den weledele gestrenge Heer Burgermeester van foreest etc. etc. woonende tot Hoorn, een stuk geest land, genaamt de Lange Croft aan de Kuylaan groot een morgen belent de kuylaan ten noorden de erve Pieter Commer te oosten, de westerweg ten westen en de Spagestooken[?] Landen ten Suijden, van welke verkopinge en opdragten, hij comparant, bekent voldaan en betaalt te zijn met de somme van drie gulden contandt, belovende vervolgens ’t voorst. verkogte land te sullen vrijen, en waaren van alle lasten, en beswaarnissen ».
• Claes IJpelaan, vF 721 (1763), akte van overdracht aan Dirk van Foreest, overgenomen het Paapshoog; 1 akte, gefotocopieerd.
• Cornelis Schol, gehuwd met Geertje IJpelaan, vF 728 (19 maart 1783), akte van overdracht aan Maria Wilhelmina Stoesak, weduwe van Dirk van Foreest, twee croften en De Nolle in de 100 Morgen, 1 akte, gedeeltelijk afschrift :
  « Cornelis Schol, metzelaarsbaas te Alkmaar als in huwelijk hebbende Geertje T. IJpelaan »; geplaatst onder VIII.14.
• Geertje IJpelaan, vF 729 (1787) van Wilhelmus Laarman; inventarisnummer klopt waarschijnlijk niet; geplaatst onder VII.4.

Interessant zijn ook de volgende documenten :

• De landerijen achter het huis Nijenburg 1754-1755 door Klaas Cuyper (kaart), vF 869.
• Het « Amsterdammerland » in de Egmondermeer onder Heiloo, 17e eeuw, vF 868.
• Afbeeldingen huis Nijenburg, vF 879-884.

Niet vermeld wordt de Kaart van de landen achter de Nyenburg door D. de Vries, 1759
(Archief Van Foreest / Van Egmond-Van den Nijenburgh; het noorden is links), mogelijk is er sprake van verwisseling met de wél genoemde kaart van Claas Cuyper; de afbeelding, met beschrijving, is overgenomen uit : Nijenburg te Heiloo, Mr. J.H. Rombach. - Heiloo : Vereniging Oud Heiloo, 1987. – p. 13.